Kwaliteitscontrole van dons

Een van de belangrijkste taken van een atelier is het bepalen van de donskwaliteit. Zodra een nieuwe batch binnenkomt, wordt een eerste monster genomen. Gedurende het hele was- en verwerkingsproces worden regelmatig steekproeven gedaan. Is het dons zuiver? Wat is het zuurstofgehalte? Heeft het voldoende vulkracht? Pas na grondige kwaliteitscontroles wordt het dons vrijgegeven voor verdere verwerking.

Controle na de laatste wasbeurt.

Bepaling van donskwaliteit in 6 stappen

1. Determinatie

Allereerst wordt bepaald of het ganzendons of eendendons betreft. Dit is met het blote oog niet direct te zien. Onder een vergrootglas kunnen specialisten de verschillen waarnemen: bij ganzendons bevinden de kleine knoopjes op de haartjes zich meer in het midden, terwijl ze bij eendendons meer naar het uiteinde zitten.

2. Aandeel geschikte donsvlokken

De kwaliteit van het basismateriaal wordt geanalyseerd op basis van drie gram dons. Hieruit wordt het donspercentage bepaald en het aandeel van onzuiverheden, zoals:

• Gebroken dons
• Kleine veertjes
• Andere bestanddelen

3. Bepaling van de vulkracht

Vulkracht is een van de belangrijkste kenmerken van dons en bepaalt hoe goed het isoleert. Dit wordt uitgedrukt in millimeters per 30 gram dons (mm/30gr) of in CUIN. Hoe hoger de vulkracht, hoe beter het dons lucht vasthoudt en hoe lichter en warmer het dekbed zal zijn.

4. Zuiverheid van het dons

De zuiverheid wordt getest met de transparantiemethode. Het spoelwater van de donsreiniging wordt in een cilinder gegoten. Op de bodem is een zwart kruis aangebracht. Als het kruis bij 30 cm nog zichtbaar is, wordt het dons als ‘zuiver’ beschouwd. Bij sommige ateliers, zoals Kauffmann en Dickenbergh, ligt de norm nog hoger en moet het kruis zelfs bij 80 cm zichtbaar blijven.

5. Zuurstofgehalte

Naast visuele controle wordt ook het zuurstofgehalte gemeten. Dit helpt om microscopisch kleine onzuiverheden en schadelijke stoffen op te sporen. 100 gram testmateriaal is voldoende om dit nauwkeurig vast te stellen.

6. Restvetgehalte

Het restvetgehalte is een cruciale factor voor de duurzaamheid van het dons. Een te laag vetpercentage (< 0,7%) maakt het dons kwetsbaar en broos. Een te hoog percentage (> 2%) kan een onaangename geur veroorzaken. Een optimale balans zorgt voor elastisch, soepel dons dat jarenlang meegaat.

Bonusstap: Externe certificering

Sommige ateliers kiezen ervoor om hun productie te laten certificeren door externe instanties. Downpass is zo’n onafhankelijk keurmerk dat herkomst en welzijn controleert in de hele keten. Op die manier wordt niet alleen de technische kwaliteit van het dons gewaarborgd, maar ook de herkomst en ethische productie ervan.