Over eiderdons

Eiderdons is dons van de eidereend. De eidereend komt voor in Noord-Amerika, IJsland, Schotland, Scandinavië en Siberië. Eiderdons heeft sterke, microscopisch kleine weerhaakjes die de afzonderlijke donsjes zeer goed bij elkaar houden. In tegenstelling tot het meeste andere dons, is het eiderdons geen bescherming van de eend tegen de kou, maar dient het als bescherming voor zijn broedsel. Als je eiderdons met de hand uit een voorraad haalt, heb je soms wel een cluster van een meter in handen, zo goed hecht het dons. Door de vele kleine donshaartjes ontstaan er in het dons talloze kleine luchtruimtes, en dat verklaart de goede isolerende eigenschappen van eiderdons.

De voordelen van eiderdons

Het grootste voordeel van eiderdons is dat de haartjes van de donsjes wat vlakker liggen op het moment dat zij meer verwarmd worden. Dat zorgt ervoor dat een dekbed van eiderdons in de zomer minder warmte isoleert dan in de winter. Maar natuurlijk heeft eiderdons nog meer voordelen.

Levensduur

De levensduur van eiderdons is langer dan van ”gewone” dons. Deze kan redelijkerwijs worden vastgesteld op zo’n 40 jaar. Natuurlijk moet u er dan wel op letten of de tijk ook goed blijft. Als dat niet het geval is, kunt u het dekbed opnieuw laten vervaardigen. Hierbij wordt het dons gereinigd, indien nodig aangevuld met nieuwe dons en in een nieuwe tijk gevat.

Zachtheid

Eiderdons is de zachtste dons die er is. Dat komt omdat eiderdonsjes geen kiel hebben. Dons is zacht, maar eiderdons spant de kroon!

De winning van eiderdons

Het dons dient de eidereend niet zozeer om zichzelf te beschermen, maar vooral om de nesten mee te isoleren. Door het nestje met dons af te werken, worden het vrouwtje en de eieren tegen de kou beschermd. Eiderdons klit bovendien sterk, waardoor het niet wegwaait.

Na een broedperiode van ongeveer 6 weken wordt het nest verlaten. De eenden gaan het water in en voor de eiderboeren is het moment aangebroken om het dons te rapen. Nadat het dons gewassen is, wordt het verdeeld onder de Europese donsateliers. Het gaat hierbij om ongeveer 3000 kilogram per jaar. Het volgende voorjaar keren de eidereenden terug naar de broedplek en herhaalt dit proces zich.

Eiderdons wordt aan het eind van het broedseizoen met de hand geraapt en gereinigd, een arbeidsintensief proces!

IJsland en eiderdons

Aan het einde van de negende eeuw ontstonden de eerste permanente nederzettingen op IJsland. De nieuwe bewoners hadden al snel door dat eiderdons gebruikt kon worden als isolatiemateriaal. Om de natuurlijke balans op het eiland in stand te houden en om de populatie te beschermen, werd de eidereend in 1849 een beschermde diersoort. Sindsdien creëren IJslandse eiderboeren een veilige en rustige leefomgeving waar de eenden niet lastig worden gevallen door roofvogels of vossen. De beschermde status heeft ertoe bijgedragen dat IJsland inmiddels een van de grootste populaties eidereenden heeft.

Wij voeren verschillende eiderdonzen dekbedden.