Over eiderdons

Eiderdons is het dons van de eidereend, een vogel die voorkomt in Noord-Amerika, IJsland, Schotland, Scandinavië en Siberië. Dit unieke dons heeft microscopisch kleine weerhaakjes, waardoor de donsjes stevig aan elkaar hechten. In tegenstelling tot ander dons beschermt eiderdons de eend niet tegen kou, maar dient het om het nest te isoleren. Wanneer je eiderdons met de hand oppakt, kan er een cluster van wel een meter lang ontstaan. Dankzij de vele kleine donshaartjes en luchtkamers heeft eiderdons uitzonderlijke isolerende eigenschappen.

De voordelen van eiderdons

Een van de unieke eigenschappen van eiderdons is dat de haartjes platter gaan liggen wanneer ze worden verwarmd. Hierdoor biedt een dekbed van eiderdons minder isolatie in de zomer en juist meer in de winter. Maar er zijn nog meer voordelen.

Levensduur

Eiderdons heeft een aanzienlijk langere levensduur dan regulier dons, gemiddeld tot wel 40 jaar. Het is belangrijk dat ook de tijk in goede conditie blijft. Mocht deze verslijten, dan kan het dekbed opnieuw worden vervaardigd: het dons wordt gereinigd, aangevuld en in een nieuwe tijk geplaatst.

Zachtheid

Eiderdons is het zachtste dons dat er bestaat. Dit komt doordat het geen kiel heeft, in tegenstelling tot ander dons. Dit maakt het uitzonderlijk licht en soepel.

De winning van eiderdons

De eidereend gebruikt haar dons niet primair om zichzelf warm te houden, maar om haar nest te isoleren. Dit zorgt ervoor dat het vrouwtje en de eieren beschermd zijn tegen de kou. Het dons klit zo sterk samen dat het niet wegwaait.

Na een broedperiode van ongeveer zes weken verlaten de eenden het nest en trekken ze naar het water. Op dat moment rapen eiderboeren het dons met de hand. Het dons wordt vervolgens gewassen en verdeeld onder Europese donsateliers. Jaarlijks wordt er slechts 3000 kilogram eiderdons verzameld. Het volgende broedseizoen keren de eenden terug en herhaalt dit proces zich.

Eiderdons wordt aan het eind van het broedseizoen met de hand geraapt en gereinigd, een arbeidsintensief proces!

IJsland en eiderdons

De eerste permanente nederzettingen op IJsland ontstonden in de negende eeuw. De bewoners ontdekten al snel dat eiderdons een uitstekend isolatiemateriaal was. Om de populatie te beschermen en de natuurlijke balans te behouden, werd de eidereend in 1849 een beschermde diersoort. Sindsdien zorgen IJslandse eiderboeren voor een veilige leefomgeving, vrij van roofvogels en vossen. Dankzij deze bescherming heeft IJsland nu een van de grootste populaties eidereenden ter wereld.